Smek і Shan з OneCru пра стыль, межы паміж мастацтвам і вандалізмам і графіці-сцэну ў Украіне.
Графіці – злачынства або творчасць? Аб гэтым можна спрачацца бясконца. Але відавочна адно: сцены не хлусяць. Яны распавядаюць самабытную гісторыю горада і яго жыхароў. Кожны з артыстаў імкнецца перадаць на сцяну свой уласны стыль, часта зразумелы толькі аўтару.
Напярэдадні самага маштабнага хіп-хоп фестывалю Усходняй Еўропы Red Bull BC One Camp мы пагутарылі са старажыламі айчыннай хіп-хоп культуры Smek і Shan з каманды OneCru.
Якой была графіці-сцэна ў Украіне ў момант, калі вы пачыналі маляваць на сценах?
Мы ў гэтым руху з 2002 года. Калі параўноўваць тагачасную графіці-сцэну з сенняшняй, то ў якой-та меры яна была строме. Праз малодосяжність інтэрнэту мы маглі прагледзець чужыя скетчы, толькі гартаючы скетчбук. Працы іншых райтэраў можна было ўбачыць на вуліцы, як і іх тэгі і троуапи.
Калі ты ўбачыў працу, якая ў разы пераўзыходзілі ўсе твае, то ішоў дадому адточваць свой скил і прыдумляць новыя прыемы для стылю. Пры адсутнасці інтэрнэту было больш індывідуальнасці. Графіці ўзнікала непасрэдна з галавы, а не з уплыву каго-то ў сеткі.
Калі ўтварылася ваша кру і колькі чалавек у яе складзе? Назавіце вашыя самыя памятныя працы.
Калі казаць канкрэтна пра OneCru, то гэта назва ўзнікла некалькі гадоў таму. Нас называюць Smek і Shan. Мы прайшлі доўгі, цікавы і складаны творчы шлях. На адным з перакрыжаванняў сустрэліся, пажаніліся і сталі ўдваіх на «шлях воіна». З тых часоў мы выступаем як дуэт і шмат працуем над агульнай канцэпцыяй і стылем нашага творчасці.
Вылучыць нейкія канкрэтныя працы немагчыма. Кожнае графіці – па-свойму цікавы працэс. Часам хочацца пастаяць, спакойна памаляваць далей ад людзей, а часам душа просіць хардкора. Мы падарожнічаем і малюем, малюем ў сябе ў майстэрні, малюем у горадзе. Гэта наш адпачынак і наша праца.
Каго можна лічыць «бацькам графіці» ва Украіне?
Першыя райтэры і «бацькі графіці» – гэта розныя людзі. Ўспышка графіці ў Украіне быў у сярэдзіне 1990-х, і райтэраў тады з’явілася нямала. Але артысты, якія далі штуршок стылю цэлай краіны – гэта, па нашаму думку, Glugk (FRB), CikOne, Mok (DNK), Fleck (SWB), Saint (ЗКВ), Khlor (SR), Mif (FAZ), PSKR, NOK, FAT, CBIKGB.На каго вы былі роўныя ў сваіх першых працах?
Сказаць, што выглядалі, нельга. Але, безумоўна, нас натхнялі некаторыя артысты, і кожны што-то нам даў. Назавем тых, ад каго нас прэ: Revok, Tristan, ETAM CRU, 123Klan, Serval, Smash137, Shepard Fairey, Heracut, Maclaim, Hombre, PakoUno, Alessandro Bаrbucci, Range Murata, Kim Hyung Tae, Otto Shmidt.
Адкуль вы атрымлівалі інфармацыю пры адсутнасці інтэрнэту? Якія фільмы глядзелі, якія чыталі часопісы?
Звычайна адкуль-то з’яўляліся CDR-дыскі, якія хадзілі па руках. Кожны допилював на іх свой архіў з графіці. У нас да гэтага часу на жорсткіх дысках валяюцца матэрыялы тых часоў. І там шмат цікавага.
Першы прысвечаны графіці фільм, які мы паглядзелі, быў AREA08, зняты ў 2000 годзе ў Стакгольме. Таксама было шмат іншых фільмаў, якія траплялі нам у рукі: Men in Black III (не блытаць з папулярным галівудскім блокбастэрам 2012 года – рэд.) Wholetrain, Bomb The System, Subway Stories, Style Wars, Writers, Sick Business. Большасць з іх былі пра бомбинг цягнікоў, але нас заўседы цікавіла стыль. Таму мы больш шанавалі друкаваныя выданні.
У часопісах друкавалі не толькі трейн-артыстаў, але таксама надавалі ўвагу практычна любым праявам у графіці: тэгі, скетчы, троуапи, кавалкі на хол-оф-фэйм, лічбавыя працы, бомбинг… Гэта давала магчымасць усвядоміць, што скрозь прызму графіці можна раскрыць свой творчы патэнцыял. З друкаваных выданняў можам вылучыць Graphotism, StyleFile, Downbylaw, Urban Roots, Iron Curtain, К9.
Горад можна лічыць цэнтрам украінскай графіці-культуры і чаму?
Праз малое колькасць актыўных графіці-райтэраў, цяжка адказаць на гэтае пытанне. У асноўным на слыху Кіеў, Львоў, Адэса і Тернополь. У іншых гарадах, калі там наогул есць графіці, працуюць адна, максімум дзве каманды.
Як лічыце, ці есць графіці часткай хіп-хоп культуры? Або, магчыма, цяпер яны развіваюцца паралельна і не звязаныя так цесна, як раней?
Па магчымасці мы ездзім на розныя хіп-хоп мерапрыемствы і робім графіці, нават калі там няма графіці-контестов. Колькі сябе памятаем, лічылі сябе прадстаўнікамі хіп-хоп культуры. Магчыма, дыджэі, МС і бі-баі і прапампоўваецца ад графіці так, як мы прокачуємось ад іх музыкі і рухаў, аднак увагі на райтэраў яны звяртаюць мала і развіваюцца асобна. Але нам есць чым займацца і без іх.
Дзе ў графіці грань паміж мастацтвам і вандалізмам?
Ад творчага аб’яднання да крымінальнай групоўкі – паўкроку. Што тычыцца заканадаўства, то графіці заўседы будзе вандалізмам праз сваю стыхійнасць. Калі казаць пра іншых артыстаў – гэта мастацтва. Праўда, і артысты бываюць вельмі рознымі. У цэлым, у творчасці, якой бы яна не была, мастацтва і вандалізм – проста фармальнасці.
Як лічыце, графіці – контр-культурная з’ява, ці ўжо неад’емная частка сучаснай поп-культуры?
Стрыт-арт – частка поп-культуры, а графіці – няма, і ніколі ею не стане. Усе ведаюць пра графіці, але ніхто яго не разумее. У графіці няма знаемых радавому чалавеку вобразаў. Для звычайнага мінака графіці – месіва з кветак і ліній. Ніхто не ўнікае ў сутнасць графіці так, як самі райтэры. Гэта проста наш спосаб паказаць сябе.
Наколькі магутнай з’яўляецца графіці-тусоўка ў Украіне? Ці артысты маюць зносіны паміж сабой?
Так, а часам нават малююць разам. Усе адзін аднаго ведаюць, але тусоўка як такая адсутнічае. Усе сядзяць па сваіх кучках.
Які пасыл сваімі працамі вы спрабуеце перадаць людзям?
Няма ніякага прамога пасылу. Мы бачым вытанчанасць формаў, кветак, контураў. Мы робім стыль. Стыль складаецца з кучы дробязяў, якія мы збіраем у адну стыльную карціну на вуліцы. І наш пасыл заключаецца ў візуальнай эстэтыцы гэтага стылю.
Арыгінал артыкула тут.
Пераклад Break.by